Kỹ năng kiểm soát cảm xúc vô cùng cần thiết đối với các trader. Nó giúp bạn giữ trạng thái cân bằng để tránh đưa ra quyết định vội vàng dẫn đến thất bại.
Đối với các nhà đầu tư, cảm xúc là một trong những trở ngại lớn nhất. Dù đó là tiêu cực hay tích cực thì những cảm xúc này cũng đều ảnh hưởng đến việc ra quyết định thiếu chính xác. Những nhà đầu tư chuyên nghiệp thường là những người có kỹ năng kiểm soát cảm xúc rất tốt. Bài viết này Tamlygiaodich sẽ tổng hợp 8 cách để giúp bạn nâng cao kỹ năng kiểm soát hiệu quả tâm lý của mình trước khi giao dịch.
Trong bài viết này
Đưa ra nguyên tắc cho bản thân
Đây là cách để kỹ năng kiểm soát cảm xúc cơ bản và cũng rất quan trọng. Việc tự mình đặt ra quy tắc và tuân thủ theo khi giao dịch sẽ giúp bạn làm chủ được tâm lý của mình. Cụ thể là những quy tắc này sẽ bao gồm cả những việc như: thiết lập mức chấp nhận lỗ hoặc lời để bạn tham gia và rút khỏi thị trường. Điều đó dựa và việc cần xác định mục tiêu lợi nhuận và sử dụng lệnh dừng lỗ.
Giao dịch khi thị trường lý tưởng
Các chuyên gia thường khuyên chúng ta nên giao dịch đúng điều kiện thị trường. Đừng nên giao dịch khi bạn cảm thấy bất an bởi những tín hiệu nào đó. Thời điểm đó thường là lúc thị trường có biến động mạnh do có các sự kiện kinh tế, chính trị bất ổn và khó lường, làm cho bạn khó xác định được xu hướng.
Tóm lại, khi bạn thấy thị trường có những tín hiệu làm bạn không tự tin để nhận định được xu hướng tiếp theo là gì thì hãy mạnh dạn bỏ qua. Đừng nên chạy theo người khác, hãy nên tin vào cảm nhận của mình. Đây cũng là một kỹ năng kiểm soát cảm xúc hiệu quả cho bạn.
Rút gọn quy mô giao dịch
Cách nâng cao kỹ năng kiểm soát cảm xúc tiếp theo chính là bạn hãy giảm quy mô giao dịch. Đúng là nếu bạn giao dịch với quy mô lớn thì bạn sẽ thu được nhiều lợi nhuận. Nhưng đang trong tâm lý không tự tin, không có đủ căn cứ để bạn yên tâm thì nên thu nhỏ lại quy mô để phòng khi thua lỗ, bạn sẽ không bị quá “sốc” về số tiền mất đi.
Chẳng hạn như bạn mua một đồng coin có giá 10.000 đô la. Ví dụ đồng coin tăng 10% thì bạn sẽ nhận được 1.000 đô la tiền lãi. Còn nếu thua 10% thì bạn sẽ lỗ 1.000 đô la. Chắc hẳn bạn sẽ cảm thấy rất lo lắng vì số tiền này.
Bởi lẽ, tâm lý bất kỳ ai đặt quá nhiều tiền vào một lệnh giao dịch thì họ sẽ chẳng thể nào ngồi yên nếu không biết nó đang diễn biến như thế nào. Tại thời điểm, bạn có thể sẽ dễ dàng đánh mất tự chủ của mình dẫn đến hành động theo cảm tính.
Vì vậy, hãy giao dịch với một quy mô vừa phải với số tiền mà bạn chấp nhận và kiểm soát được nếu như có trường hợp xấu xảy ra.
Thiết lập kế hoạch và viết nhật ký giao dịch
Đây là kỹ năng kiểm soát cảm xúc mà ngay cả những trader chuyên nghiệp đều luôn thực hiện dù họ đã lão luyện ở lĩnh vực này. Họ cho rằng, điều này sẽ giúp bạn có một cái nhìn khác quan và bình tĩnh về thị trường. Dù thị trường có xảy ra biến động thì bạn sẽ không quá bất ngờ và ảnh hưởng nhiều. Nhờ đó mà khi đưa ra quyết định, cảm xúc sẽ không chi phối được bạn.
Một lý do nữa mà bạn nên thực hiện điều này là mọi hành động đều được đưa ra từ trước khi bước vào giao dịch. Cho nên, bạn sẽ không phải đối mặt với việc phải đưa ra các quyết định vội vàng. Tất cả những gì bạn đưa ra đều sẽ có căn cứ là “bám chắc” vào kế hoạch.
Bên cạnh đó, việc ghi chép nhật ký cũng là một kỹ năng kiểm soát cảm xúc hữu hiệu. Nhờ hành động này mà bạn sẽ dõi lịch sử giao dịch của mình dễ dàng hơn. Kinh nghiệm của bạn cũng sẽ trao dồi từ thực tế.
Ví dụ: Bạn vừa có một giao dịch bị thua lỗ, bạn nhận ra là do cảm xúc quá vội vàng. Hãy ghi nó vào nhật ký của mình để giúp bạn nhớ lại sai lầm này. Khi thực hiện giao dịch mới, bạn sẽ thấy được cái sai của mình đã mắc phải trước đó mà tinh chỉnh lại tâm lý của mình.
Không nên phụ thuộc nhiều vào giao dịch demo
Giao dịch với tài khoản demo là điều cực kỳ cần thiết cho các trader mới. Nó sẽ giúp bạn làm quen với kỹ thuật giao dịch và có dịp thực hành những gì mình đã học. Đặc biệt, bạn sẽ không tốn tiền khi giao dịch với tài khoản này. Ngoài ra, bạn sẽ không phải chịu bất kỳ áp lực nào nếu giao dịch của mình bị thua lỗ.
Nhưng mặt hạn chế của nó sẽ sẽ làm bạn không cảm nhận được cảm giác thực tế khi giao dịch là như thế nào. Từ đó, kỹ năng kiểm soát cảm xúc không có và khiến bạn trở nên hết sức dễ dãi với bản thân.
Nhiều người còn mất đi tính kỷ luật trong giao dịch. Cho nên, khi giao dịch thực tế, họ sẽ quyết định một cách cảm tính thay vì tuân theo kế hoạch mà mình đã lập ra trước đó. Điều này, có nghĩa là bạn sẽ không biết được các vấn đề thực tế mà các trader sẽ phải gặp. Ví dụ như trượt giá. Và khi gặp tình huống như thế, bạn sẽ không biết phải làm gì và thường cảm xúc sẽ chi phối rất nhiều.
Đưa ra mong đợi hợp lý
Ai cũng muốn nhận được lợi nhuận cao từ giao dịch của mình. Vì thế, họ thường đặt kỳ vọng rất cao nên thường bị thao túng tâm lý. Đối với những đầu tư mới, sau khi thành công lần đầu tiên thì cảm xúc hưng phấn sẽ trỗi dậy. Họ sẽ có tâm lý làm giàu nhanh và mơ mộng về điều đó.
Các chuyên gia cho rằng, đây là lúc bạn phải linh hoạt áp dụng kỹ năng kiểm soát cảm xúc của mình. Việc đặt kỳ vọng lợi nhuận cố định vài % mỗi ngày hay mỗi tuần, và thậm chí gấp nhiều lần tài khoản mỗi tháng là chuyện không hợp lý. Điều này dẫn đến tăng rủi ro tài khoản lên cao cho giao dịch của mình. Thay vào đó, bạn hãy đợi khi tâm trạng ổn định rồi ghi ra những kế hoạch lẫn kỳ vọng của mình theo năm.
Hedge Fund là quỹ hoạt động tốt nhất trên thế giới cũng đặt kỳ vọng là 25-40% mỗi năm. Tính ra mỗi tháng chỉ tương đương 2-3%/năm. Cho nên, kỹ năng kiểm soát tâm lý qua việc đặt kỳ vọng đúng khả năng của mình sẽ tốt nhất cho bạn. Hãy đưa ra kỳ vọng của năm, sau đó chia nhỏ ra từng tháng và cố gắng đạt được như vậy.
Một lưu ý nhỏ là tỷ lệ rủi ro và tỷ lệ lợi nhuận sẽ có mối liên hệ trực tiếp với nhau. Hãy hỏi xem bạn chấp nhận ở mức mạo hiểm nào với số tiền bao nhiêu. Từ đó đưa ra kỳ vọng cho mình. Bởi số tiền mất đi = số tiền bạn sẽ nhận được nếu lãi.
Với sự chuẩn bị này thì dù chuyện gì xảy ra, bạn cũng không bị dao động bởi bất kỳ cảm xúc nào.
Khi có chuỗi lệnh thua lỗ liên tiếp, hãy nên dừng giao dịch lại
Không ai có thể đoán biết được chính xác 100% xu hướng thị trường sẽ đi như thế nào bởi nó luôn có những biến động bất ngờ. Sẽ có giai đoạn, trong điều kiện thị trường không thuận lợi bạn sẽ phải chấp nhận những chuỗi lệnh thua liên tiếp.
Lúc này, tâm lý của bạn sẽ khó chịu và bất an. Bạn bắt đầu nghi ngờ chiến lược giao dịch và tâm lý lúc này của bạn dần mất kiểm soát. Bạn sẽ làm mọi cách để có thể gỡ gạc lại.
Là một người không rèn luyện được kỹ năng kiểm soát cảm xúc, chắc chắn bạn sẽ muốn vào lệnh ngay lập tức để gỡ lỗ mà không quan tâm đến điều gì. Kể cả khi điều kiện thị trường không thực sự lý tưởng và theo đúng kế hoạch giao dịch của mình. Thậm chí, nhiều người còn có thể tăng khối lượng giao dịch gấp vài lần để nhanh chóng xoay chuyển tình thế.
Tuy nhiên, điều này sẽ làm bạn cầm chắc khả năng thua lỗ cao hơn nữa, thậm chí là cháy tài khoản. Lúc này, bình tĩnh và chấp nhận dừng lại là cách an toàn nhất cho bạn. Theo các trader chuyên nghiệp, nếu tổng những lệnh thua của bạn làm hao hụt 20-30% tài khoản thì hãy nên tạm dừng giao dịch.
Bước tiếp theo là bạn hãy phân tích lý do bạn đã chọn cách giao dịch như thế thông qua nhật ký của mình để rút ra những bài học kinh nghiệm. Hãy cải thiện lại chiến lược giao dịch và dùng tài khoản demo để kiểm tra thế nào? Nếu chiến lược hiệu quả thì bạn sẽ tìm lại cảm giác chiến thắng. Mặc dù demo chỉ là ảo nhưng nó sẽ làm cho tâm lý của bạn thoải mái và tự tin hơn trước khi bắt đầu quay trở lại giao dịch.
Khi có chuỗi lệnh thắng liên tiếp, hãy hạn chế giao dịch lại
Trái ngược với tâm lý trên, lúc nào bạn sẽ rất hưng phấn và vui vẻ cũng như tràn đầy tự tin về chiến lược của mình. Nhưng bạn cần phải có kỹ năng kiểm soát cảm xúc của mình trước khi thực hiện một giao dịch mới. Bởi nhiều trader thường hay chủ quan, tự mãn về trình độ của bản thân và vội vàng giao dịch tiếp với số lượng lớn.
Họ cho rằng, lần này sẽ thắng lớn hơn lần trước nhưng nếu thực tế không xảy ra thì họ cũng thua lỗ một cú lớn. Bởi vì thị trường đâu phải vận hành theo một kiểu như thế.
Đó là lý do vì sao, trong các cách để nâng cao kỹ năng kiểm soát cảm xúc là bạn nên dừng lại sau chuỗi chiến thắng liên tiếp. Bạn nên thận trọng hơn trong những lệnh giao dịch tiếp theo cả về điều kiện giao dịch lẫn khối lượng vào lệnh.
Trên đây là 8 cách để kỹ năng kiểm soát cảm xúc của bạn được nâng cao. Trong giao dịch, ngoài những chuyên môn, kinh nghiệm thì các trader cũng hơn nhau ở yếu tố này. Chúc bạn sẽ rèn luyện thành công!
>> Bài viết liên quan: Tâm lý nhà giao dịch trong Forex – Mách bạn bí quyết kiểm soát hiệu quả
